Hoe krijg je spataderen? De belangrijkste oorzaken uitgelegd

Medisch beoordeeld door:

Geschreven door:

Erika Funch
Hoe krijg je spataderen

Spataderen zijn verwijde en kronkelige aderen, meestal zichtbaar op de benen. Veel mensen beschouwen ze als een cosmetisch probleem, maar in werkelijkheid zijn spataderen het gevolg van een verstoring in de bloedcirculatie, en in sommige gevallen een teken van onderliggende veneuze insufficiëntie.

In dit artikel leggen we uit hoe spataderen ontstaan, wie er meer risico loopt en wat je kunt doen om ze te voorkomen of vroegtijdig aan te pakken.

Hoe ontstaan spataderen?

Om te begrijpen hoe je spataderen krijgt, is het belangrijk te weten hoe aderen normaal werken. In de benen transporteren aderen bloed terug naar het hart, tegen de zwaartekracht in. Hiervoor bevatten ze kleine klepjes die openen en sluiten om de bloedstroom in de juiste richting te houden.

Als deze klepjes verzwakken of beschadigd raken, stroomt het bloed deels terug en hoopt zich op in de ader. Dit verhoogt de druk op de vaatwand, waardoor de ader uitzet, kronkelt en uiteindelijk zichtbaar wordt als een spatader.

Deze aandoening heet chronische veneuze insufficiëntie, en is de medische basis voor veel gevallen van spataderen.

Lees meer over het mechanisme in onze gids over veneuze insufficiëntie.

Waarom vooral in de benen?

Spataderen verschijnen vrijwel altijd in de benen omdat deze aderen extra hard moeten werken tegen de zwaartekracht in. Wanneer je lang staat of zit, stroomt het bloed trager terug naar het hart en neemt de druk in de benen toe. Hoe langer je benen zijn, hoe groter de afstand waarover het bloed omhoog moet.

Daarnaast bevatten de beenaderen meer klepjes dan andere delen van het lichaam – wat betekent dat er ook meer punten zijn waar het systeem kan falen.

Lees verder in onze uitleg over feiten over spataderen en hoe ze ontstaan.

Oorzaken en risicofactoren van spataderen

Spataderen zijn zelden het gevolg van één enkele oorzaak. Meestal is het een combinatie van erfelijke aanleg en externe factoren zoals:

  • Erfelijkheid: Als spataderen in je familie voorkomen, heb je meer kans ze zelf te ontwikkelen.
  • Hormonale veranderingen: Zwangerschap, anticonceptie en menopauze kunnen vaatwanden verslappen.
  • Leeftijd: Naarmate je ouder wordt, verliezen vaatkleppen hun elasticiteit.
  • Zwaarlijvigheid: Meer lichaamsgewicht verhoogt de druk op de benen.
  • Langdurig staan of zitten: Beroepen waarbij je weinig beweegt (zoals kassamedewerkers of chauffeurs) verhogen het risico.
  • Weinig beweging: Gebrek aan spieractiviteit in de benen vermindert de veneuze terugstroom.

Wil je weten wat je kunt doen? Lees ons artikel over spataderen voorkomen.

Kun je spataderen hebben zonder dat ze zichtbaar zijn?

Ja. Sommige mensen hebben inwendige spataderen, ook wel verborgen spataderen genoemd. Deze liggen dieper onder de huid en zijn niet direct te zien, maar kunnen wel klachten geven zoals:

  • Zware, vermoeide benen
  • Kramp, vooral ’s nachts
  • Zwelling rond de enkels
  • Branderig of jeukend gevoel

Als je deze klachten herkent, lees dan verder in onze gids over inwendige spataderen en wanneer je ze serieus moet nemen.

Wanneer moet je naar een specialist?

Als je klachten ervaart zoals pijn, zwelling, rusteloze benen of huidverkleuringen, is het verstandig om je aderen te laten onderzoeken. Een duplex-echografie kan beoordelen of de kleppen goed werken en of er sprake is van veneuze insufficiëntie.

Lees wat je kunt verwachten bij een consultatie bij Vaatzorgkliniek.

Bronnen

Dit artikel is gebaseerd op onderzoek en publicaties uit gerenommeerde bronnen om u van de meest betrouwbare informatie te voorzien. Hier zijn enkele van de belangrijkste gebruikte bronnen:

Pathophysiology and Principles of Management of Varicose Veins – Hayes & Shepherd, National Center for Biotechnology Information (NCBI)

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534256/

The Epidemiology of Chronic Venous Insufficiency and Varicose Veins – Beebe-Dimmer et al., Wayne State University School of Medicine

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15723761/

Door gebruik te maken van deze bronnen weet je zeker dat het artikel gebaseerd is op actuele en wetenschappelijk getoetste informatie.

Veelgestelde vragen over hoe je spataderen krijgt

Veelgestelde vragen

Wat is de belangrijkste oorzaak van spataderen?
keyboard_arrow_down
De directe oorzaak is falende klepjes in de aderen, waardoor bloed terugstroomt en zich ophoopt. Dit vergroot de druk en veroorzaakt een verwijding van de aderen. Factoren zoals leeftijd, erfelijkheid, hormonen en langdurig staan vergroten dit risico aanzienlijk.
Kun je spataderen krijgen als je jong en gezond bent?
keyboard_arrow_down
Ja, zeker. Hoewel leeftijd en overgewicht risicofactoren zijn, kunnen ook jonge, fitte mensen spataderen krijgen. Vooral als je een genetische aanleg hebt of hormonale veranderingen doormaakt, kan het veneuze systeem al vroeg verzwakken.
Gaan spataderen vanzelf weg?
keyboard_arrow_down
Spataderen verdwijnen zelden vanzelf. In milde gevallen kunnen ze stabiel blijven of minder opvallen bij een gezonde levensstijl, maar bij echte veneuze insufficiëntie zijn medische behandelingen vaak nodig om ze blijvend te verwijderen of de klachten te verminderen.
Zijn spataderen gevaarlijk of alleen een esthetisch probleem?
keyboard_arrow_down
Veel spataderen zijn onschuldig, maar ze kunnen een teken zijn van een onderliggende stoornis in de bloedsomloop. Zonder behandeling kunnen ze leiden tot eczeem, verkleuring, ontsteking of zelfs open been (ulcus cruris).
Wat kun je doen om spataderen te voorkomen?
keyboard_arrow_down
Beweeg regelmatig, vermijd lang stilzitten of staan, draag compressiekousen als nodig, eet gezond en houd je gewicht onder controle. Deze maatregelen verlagen de druk in je beenaderen en ondersteunen een gezonde bloedcirculatie.
Maak een afspraak
We zijn er om u te ondersteunen